Anne sütü ile beslenme; bebeklerin büyüme ve gelişmelerine uygun, en ideal beslenme şeklidir. Bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişmesi için gerekli olan tüm enerji ve besin ögelerini içerir.[1] Biyoyararlılığı yüksektir ve sindirimi kolaydır. Başta beslenme olmak üzere bebek ve anneye sağlık, bağışıklık, gelişimsel, psikolojik, sosyal ve ekonomik yönden pek çok yarar sağlar.

Bebek açısından yararları;

  • Bebeklerde duyusal ve bilişsel gelişimi destekler,
  • İshal, zatürre orta kulak iltihabı, idrar yolu vb. enfeksiyon hastalıklarından korur,
  • Sadece anne sütüyle beslenme, ishal ve pnömoni kaynaklı bebek ölümlerini azaltır,
  • Hastalıklardan iyileşmeyi hızlandırır,
  • Ani bebek ölüm sendrom riskini azaltır,
  • Astım, egzama ve alerjik hastalıklardan korur,
  • Çocukluk çağı yüksek tansiyon riskini azaltır,
  • Çocukluk, adolesan ve erişkin dönem obezite riskini azaltır,
  • İleri yaşlarda görülen tip II diyabet, kalp damar hastalıkları ve inme riskini azaltır.

Anne açısından yararları;

  • Doğumdan sonra annenin hızlı iyileşmesine yardımcıdır,
  • Yumurtalık ve meme kanser riskini azaltır,
  • Gebelikler arası süreyi uzatır,
  • Annenin gebelik öncesi vücut ağırlığına çabuk dönmesine yardımcı olur,
  • Annenin sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürmesini sağlar.[2]

Emzirmeye başlama alışkanlığı ülkemizde yaygın olmasına rağmen ek gıdaların erken dönemde verilmeye başlanması önemli bir sorundur. Dünya Sağlık Örgütü, erken dönemde su ve bitkisel çay verilmesinin bebekte enfeksiyon hastalıkları ve özellikle ishal riskini, dolayısıyla bebek ölümü ve hastalıklarını arttırdığını bildirmiş, bu nedenle erken dönemde başlanmamasını önermiştir.[3]

Anne sütü ile beslenmenin; bebek ölümü ve hastalıklarının oranlarını azaltması, bebeklerin uygun beslenme, büyüme ve gelişmelerini sağlaması, özel bir durum olmadıkça diğer tüm beslenme şekillerinden daha yararlı olması bakımından faydaları bilim otoriteleri tarafından kabul görmektedir.[4] Bugün dünyada özellikle gelişmekte olan ülkelerde yaşamın ilk bir yılında birçok çocuk yetersiz ve dengesiz beslenme sonucunda gelişen hastalıklar sonucunda hayatını kaybetmektedir. Bu hastalıkların çoğu anne sütüyle beslenme ile önlenebilmektedir. [5]

Yapılan çalışmalarda elde edilen verilere göre ülkemizde anne sütü ile beslenme yaygındır. Buna rağmen emzirmenin çocuk sağlığına olumlu etkilerinin beklenen oranda görülmemesi, ailelerin bebeklerini anne sütü ile beslerken hatalı uygulamalarda bulunduklarını düşündürmektedir.[6] Bu nedenle anne sütü ve emzirme danışmanlıkları Sağlık Bakanlığı tarafından yaygınlaştırılmış, tüm özel ve kamu sağlık kuruluşlarında gebelik döneminde verilerek ebeveynlerin doğum öncesi güçlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu konuda danışmanlık almak isteyen kişiler İlçe Sağlık Müdürlüklerindeki, Toplum Sağlığı Merkezlerindeki veya Sağlıklı Hayat Merkezlerindeki Gebe Bilgilendirme Sınıflarından danışmanlık alabilirler. Ayrıca gebeler; hastanelerdeki Gebe Okulları ile Doğuma Hazırlık ve Danışmanlık Merkezleri’ndeki gebe eğitimi hizmetlerinden faydalanabilir ve Sağlık Bakanlığı websitesini inceleyerek daha detaylı bilgiye ulaşabilir. [7]

Hazırlayanlar:

Nazan Özdemir, İzmir Bulut Öncü Gençlik Merkezi Sağlık Eğitmeni

Sözü Geçen Çalışmalar

[1] Coşkun T. Anne sütü ile beslenme. Katkı Pediatri Dergisi 2003

[2] TC. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü; Türkiye Beslenme Rehberi, Ankara, 2019

[3] M. Kondolot, S. S.Yalçın, K. Yurdakök Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi – Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2009

[4] Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları. Özet Rapor 2003. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama Teşkilatı ve Avrupa Birliği, Ankara, Türkiye, Ekim 2004

[5] M. Kondolot, S. S.Yalçın, K. Yurdakök Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi – Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2009

[6] T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Eğitim Materyalleri

[7] TC. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü; Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı, Gebe Bilgilendirme Sınıfı Programı