BlogGenç Mültecileri Destekleme ProgramıHaberler

Günlük Yaşamda Stres Yönetimi

By 28 Ekim 2020Mart 21st, 2022No Comments

Stres kelimesini bazen gün içinde birçok kez kullanabiliyoruz. İş ortamında, aile içinde, otobüsü kaçırdığımızda, bir sınava hazırlanırken ya da tüm dünyada ciddi etkileri olan bir salgın hastalık ile mücadele ederken… Peki nedir bu stres dediğimiz şey? Stres, günlük baskılara verilen normal bir tepkidir, ancak günlük işleyişimizi bozduğunda sağlıksız hale gelebilir (American Psychological Association, 2020). Bir su şişesini düşünün dışarıdan baskı uyguladıkça içindeki su sıkışır, taşar. Aslında uyguladığımız baskıya, etkiye normal bir tepki göstermiş olur. Stres dediğimiz durum da tam olarak budur. Belli seviyede stres günlük yaşantımızı devam ettirirken bize yardımcı olur, bizi motive eder. Yani düşünün ki yarın önemli bir iş görüşmesine gidiyorsunuz ve hiç stresli değilsiniz. Unutabilir, özenmeyebilir ve hatta gitmek istemeyebilirsiniz. İş görüşmesine giderken, sınırlı düzeydeki stres bizi motive eder ve özen göstermemizi sağlar. Bize yardımcı olabilen bu strese pozitif stres denir. Stres her zaman belli bir düzeyde kalmaz, bazen çok yoğunlaşıp, bizi; bilişsel, duygusal, fiziksel ve sosyal olarak etkileyerek davranışlarımıza yansır.. Sonuç olarak da günlük işleyişimiz aksar ve bir şeylerin yolunda gitmediğini fark ederiz.

Yoğun stres herkesi farklı etkileyebilir. Örneğin; baş ağrısı, kas ağrıları, aşırı terleme, uykuda düzensizlik gibi fiziksel; kaygı, asabilik, gerginlik gibi duygusal; unutkanlık, zihin karışıklığı, hafızada zayıflık, tek bir fikir ile meşgul olma gibi zihinsel ya da güvensizlik, başkalarını suçlamak, geç kalmak, randevuları iptal etmek gibi sosyal belirtiler olabilir (Braham, 2002).  Stres tepkileri daha da çeşitlendirilebilir. Çünkü yaşanan stres kişiye özgüdür, biriciktir.

Stres tepkileri herkes için farklı olabildiği gibi herkesin baş etme yöntemleri de farklılık gösterebilir. Baş etme yöntemleri olumlu olabildiği gibi olumsuz da olabilmektedir. Çelik Örücü (2017)’ye göre olumsuz baş etme yöntemlerine örnek olarak; alkol ve kafein alma, sigara içme, maddenin kötüye kullanımı ya da aşırı yeme verilebilir. Bunlar daha fazla strese neden olabilir. Daha yapıcı başa çıkma yöntemleri, uzun vadede daha yararlıdır. Olumlu baş etme becerilerine de örnek olarak; sosyal destek mekanizmasını güçlendirmek (örneğin; arkadaşlar, aile ve/veya partner ile vakit geçirme, paylaşımda bulunmak), düzenli olarak yürüyüş vb. yapmak, gevşeme egzersizleri ve nefes egzersizleri (bu konuda bir uzmandan destek alınabilir), yoğun stresli günlerde kısa molalar vererek dinlenmek, uzun vadede ise imkan dahilinde tatil vb. faaliyetlerle dinlenmek, hobiler ve gün içinde iyi gelebilecek küçük aktiviteler (sanat, koleksiyon vb.) , fiziksel öz bakım (duş, cilt bakımı vb.), profesyonel psikolojik ve danışmanlık desteği almak verilebilir.

Son olarak; stresin hayatımızın içinde olduğunu, tepkilerimizin bize özgü ve olağan olduğunu ve bize iyi gelecek aktiviteleri yine kendimiz keşfedebileceğimizi unutmamalıyız. Bu kaynakları düşünmek, listelemek ve mümkünse not etmek, stresli olduğumuz kriz durumlarını aşabilmek için faydalı olabilir. Siz de şimdi elinize kağıt kalem alıp kendi baş etme mekanizmalarımızı düşünebilir ve not edebilirsiniz..

Büşra Uzut

Diyarbakır Gençlik Merkezi

Psikolog

 

Sözü Geçen Çalışmalar

American Psychological Association. (2020). American Psychological Association: adresinden alınmıştır

Braham, B. J. (2002). Ateş Altında Sakin Kalabilmek Stres Yönetimi. Hayat Yayınları.

ÇELİK ÖRÜCÜ, U. (2017). Stres ve Stresle Başa Çıkabilme. Odtü Sağlık ve Rehberlik Merkezi: adresinden alınmıştır