Afet, kaza, terör saldırısı gibi bireysel veya toplumsal düzeyde olumsuz etkilere neden olan bir olay anında ya da sonrasında gerçekleştirilen bir çeşit erken psikososyal müdahaledir. Bireylerin temel fizyolojik ve psikolojik ihtiyaçlarını belirlenmesi ve karşılanmasını odağına alır. Psikolojik ilk yardım müdahalesini sadece uzmanlar değil bu konuda eğitim almış herkes yapabilir. Bu bir psikoterapi veya psikolojik danışmanlık türü değildir.
Psikolojik ilk yardımı genel çerçevede değerlendirecek olursak 8 ana başlıktan bahsedebiliriz:
- İlişki ve Bağ Kurma
- Güvenlik ve Rahatlamanın Sağlanması
- Dengeleme
- Bilgi Edinme
- Temel İhtiyaçlar Konusunda Yardımcı Olma
- Sosyal Destek
- Bilgilendirme
- İş Birliği Kurulabilecek Diğer Hizmetler İle İlişkilendirme
HAZIRLIK:
PİY hizmeti sunulurken hazırlık aşaması önem arz etmektedir.
- Kriz olayı hakkında bilgi edinin.
- Mevcut hizmetler ve destekler hakkında bilgi edinin.
- Emniyet ve güvenlik problemleri hakkında bilgi edinin.
Hazırlık aşaması kişinin kendini değerlendirmesi için de önemli bir aşamadır. Kişinin kendi zihinsel ve ruhsal süreçlerini değerlendirmesi de hazırlık aşamasında önemlidir.
ETKİLİ İLETİŞİM:
Stres altındaki kişilerle iletişim biçimi çok önemlidir. Sakin olmak ve anlayış göstermek, stres altındaki insanların kendilerini daha güvende, anlaşılmış, saygı gösterilmiş ve önemsenmiş hissetmelerine yardımcı olur.
- Çok fazla konuşmayın, sessizlik için zaman verin. Bir süre sessiz kalmak, karşınızdaki kişiye isterse sizinle paylaşımda bulunması için gerekli alanı ve cesareti verecektir.
- Kişileri konuşmak ve destek almak için zorlamayın.
- Yanlış bilgiler ve yerine getirilemeyecek sözler vermekten kaçının.
- Paylaşılan bilgilerde mahremiyete saygı gösterin.
İZLE, DİNLE ve BAĞLANTI KUR:
Üç temel PİY ilkesi; izlemek, dinlemek ve bağlantı kurmaktır. Bu eylem ilkeleri, bir kriz durumuna nasıl bakacağınız ve alana güvenle nasıl gireceğiniz, etkilenen insanlara nasıl yaklaşacağınız, onların ihtiyaçlarını nasıl anlayacağınız ve onları pratik destek ve bilgiye nasıl ulaştıracağınız konusunda rehberlik edecektir.
SONLANDIRMA:
Psikolojik ilk yardımı sonlandırırken en önemli noktalardan biri kişinin ilerleyen süreçlerde ihtiyacına göre destek alabileceği mekanizmaların iyi anlatılmasıdır. Bu mekanizmalar kurum/kuruluş veya irtibat telefonu olabilir. Kriz anından sonra desteğin bir anda çekilmesi ve bireylerin erişim konusunda bilgi eksikliği yaşaması ilerleyen süreçlerde olumsuz etki yaratabilir. Sonlandırma aşamasında bireyi tam olarak bilgilendirmek gerekmektedir. Bu bilgilendirme öncesinde söz konusu saha ve süreç ile ilgili yeterince bilgi almaya çalışın ve emin olmadıkça bilgi vermekten kaçının.
Hazırlayanlar:
– İzmir Bulut Öncü Gençlik Merkezi Psikoloğu Büşra Canoğlu
– Hatay Gençlik Merkezi Psikoloğu Buket Ezgi Uzel
– Diyarbakır Gençlik Merkezi Psikoloğu Büşra Uzut
– Ankara Gençlik Merkezi Psikoloğu Sevinç Sürmeli
