AFET NEDİR, 101 KAVRAMLAR
Süregelen yaşantının dışında gerçekleşen ve yaşamı kesintiye uğratarak çeşitli olumsuz (fiziksel, sosyal, ekonomik) etkileri bulunan, doğal yolla veya insan eliyle gerçekleşen olaylara afet denir. Doğal afetlere örnek olarak pek çoğumuzun aklına gelen deprem, sel, heyelan, kuraklık vb. olayları sayabiliriz. Savaş, terör gibi kasıtlı yapılan veya kaza ile gelişen olaylar ise insan eliyle gerçekleşen afetler arasında sayılabilir.
Afetler olağan dışı olaylardır, bu sebeple bu olaylara verdiğimiz farklı tepkiler doğaldır. Özellikle akut dönemde verdiğimiz tepkilerin farkında olmak ve bunun normal olduğunu bilmek önemlidir.
YETİŞKİNLERDE:
Afet Sonrası Yaygın Tepkiler
- Fiziksel: Baş dönmesi, mide bulantısı, kusma, iştah kaybı, kalp çarpıntısı, uykuya dalmada güçlük, el ve kollarda uyuşma hissi, nefes darlığı…
- Duygusal: huzursuz hissetme, sürekli gergin ve kaygılı hissetme, düşünmeyi durduramama, sürekli deprem anını yaşıyormuş hissi, suçlu hissetme, öfkelenme, çaresizlik…
- Sosyal: insanlarla konuşmaktan kaçınma, günlük rutin aktivitelerden kopma, afet konusunda çok fazla konuşma ihtiyacı, sosyal medyadan/televizyondan sürekli haberleri takip etme isteği, evimize giriş yapamıyor dışarıda kalmak zorundaysak yardım getirenlere karşı güvensizlik ve öfke…
- Davranışsal: Kaçınma, içe kapanma, uyku ve yeme bozuklukları, özbakımı aksatma, aşırı tepki gösterme veya tepkisizlik, yerin sallanıp sallanmadığını kontrol etme, evin ve eşyaların güvenli olup olmadığını sık sık kontrol etme ihtiyacı…
- Bilişsel: Olumsuz ve tekrar eden düşünceler, dikkat dağınıklığı, algılamada güçlük, zihin bulanıklığı, geçmiş olumsuz deneyimleri hatırlama, afet ile ilgili rüyalar, gerçekliği algılama bozulma…
Baş etme mekanizmaları
- Gerekli önlemleri aldığımızdan emin olmak,
- Sosyal bağları kaybetmemek,
- Dinlenme ve hareket halinde olmanın dengesini kurmak,
- Uyku ve yemek düzenini mümkün olduğunca sağlamak,
- Bize iyi gelen rutine geri dönmek,
- Afet sonrası yas sürecini yaşamak ve gerekirse destek almak,
- Haberleri günde 1 veya 2 defa sadece doğru bilgi alacak kadar takip etmek,
- Deprem anını veya sonrasını gösteren video ve haberleri sürekli izlememek,
- Duygularımız hakkında konuşmak,
- Riske girmeden, gerçekçi sorumluluklar almak afet sonrası zorlu süreçlerle baş etmemizi sağlayabilir.
Çocuklarda Afet Sonrası Tepkiler ve Başa Çıkma Yöntemleri yazımıza ulaşmak için tıklayınız.
Hazırlayanlar:
– İzmir Bulut Öncü Gençlik Merkezi Psikoloğu Büşra Canoğlu
– Hatay Gençlik Merkezi Psikoloğu Buket Ezgi Uzel
– Diyarbakır Gençlik Merkezi Psikoloğu Büşra Uzut
